Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), bireylerin yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyen, dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve impulsif davranışlarla karakterize edilen bir nörogelişimsel bozukluktur. Kahramanmaraş gibi topluluk odaklı şehirlerde, DEHB’nin bireyler ve aileler üzerindeki etkisi daha fazla hissedilebilmektedir. Peki, bu rahatsızlık nedir, belirtileri nelerdir ve bu sorunun üstesinden gelmek için hangi adımlar atılabilir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
DEHB, genellikle çocukluk döneminde başlayan ancak ergenlik ve yetişkinlikte de devam edebilen bir durumdur. DEHB’nin en belirgin özellikleri şunlardır:
Dikkat Eksikliği: Uzun süre bir şeye odaklanmada zorlanma, detaya dikkat edememe.
Hiperaktivite: Yerinde duramama, sürekli hareket etme ihtiyacı.
Dürtüsellik: Düşünmeden hareket etme veya konuşma.
DEHB’nin Nedenleri
DEHB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Beyindeki kimyasal dengesizlikler ve beyinin belirli bölgelerindeki yapısal farklılıklar bu rahatsızlığın ortaya çıkmasında rol oynayabilir.
Kahramanmaraş’ta DEHB’nin Görülme Sıklığı
Kahramanmaraş gibi büyüyen şehirlerde, DEHB tanısı alan bireylerin sayısı son yıllarda artmıştır. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
Artan Farkındalık: Aileler ve eğitmenler, DEHB belirtilerini daha erken fark etmektedir.
Eğitim Sistemindeki Yoğunluk: Sınıf ortamlarındaki yoğunluk ve bireysel farklılıklara yeterince dikkat edilememesi, DEHB belirtilerini belirginleştiriyor olabilir.
Stres ve Kentleşme: Modern yaşamın getirdiği stres ve hızlı tempolu şehir yaşamı da bu durumu etkileyebilir.
DEHB Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
DEHB tanısı konulabilmesi için belirtilerin çocukluk çağında başlaması ve bireyin günlük hayatını olumsuz etkilemesi gerekmektedir.
Dikkat Eksikliğinin Belirtileri
Ayrıntılara dikkat edememe, sürekli hata yapma.
Dinliyormuş gibi görünse de gerçekte odaklanamama.
İşleri sıklıkla yarıda bırakma.
Hiperaktivitenin Belirtileri
Yerinde duramama, elleriyle veya ayaklarıyla oynama.
Uygun olmayan yerlerde koşma veya tırmanma ihtiyacı.
Sürekli hareket halinde olma.
Dürtüselliğin Belirtileri
Soru tamamlanmadan cevap verme.
Sırasını beklemekte zorlanma.
Başkalarını sözlerini kesme veya oyunları bölme.
Kahramanmaraş’ta DEHB Tedavi Seçenekleri
DEHB, tedavi edilebilir bir durumdur ve erken tanı ile bireyin yaşam kalitesi artabilir. Şehirde sunulan tedavi seçenekleri şunlardır:
1. Tıbbi Tedavi
DEHB tedavisinde ilaçlar önemli bir yer tutar. Kahramanmaraş’taki psikiyatri uzmanları, bireyin yaşı ve belirtilerine uygun ilaç tedavileri uygulamaktadır.
2. Davranış Terapisi
Davranış terapisi, bireyin sosyal ve akademik becerilerini geliştirmeye yöneliktir. Kahramanmaraş’taki özel eğitim merkezleri ve psikologlar, bu alanda profesyonel destek sunmaktadır.
3. Aile Desteği ve Eğitimi
Ailelerin DEHB konusunda bilinçlendirilmesi, tedavinin etkinliğini artırır. Kahramanmaraş Halk Sağlığı Merkezi, ailelere yönelik seminerler düzenlemektedir.
4. Eğitimsel Destek
Okulda bireysel eğitim planları (BEP) oluşturularak, çocukların akademik başarıları desteklenebilir.
DEHB ile Başa Çıkma Stratejileri
DEHB ile yaşayan bireylerin hayatını kolaylaştırmak için uygulanabilecek stratejiler şunlardır:
Planlama Alışkanlığı Kazanmak: Günlük, haftalık ve aylık planlar yaparak sorumlulukları organize etmek.
Fiziksel Aktivitelere Yönelmek: Spor, enerji düzeyini dengeler ve odaklanmayı artırır.
Teknolojiyi Kontrollü Kullanmak: Ekran sürelerini sınırlandırmak, dikkat sürecini olumlu etkiler.
Uygun Uyku Düzeni: Kaliteli uyku, zihinsel performansı geliştirir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. DEHB Kalıcı Bir Rahatsızlık Mı?
Hayır, DEHB belirtileri uygun tedavi ve destekle kontrol altına alınabilir. Ancak belirtiler tamamen ortadan kalkmayabilir.
2. Kahramanmaraş’ta DEHB Tedavisi Nereden Alınabilir?
Kahramanmaraş Devlet Hastanesi ve özel psikiyatri klinikleri DEHB tanı ve tedavisinde hizmet sunmaktadır.
3. DEHB Sadece Çocuklarda Mı Görülür?
Hayır, DEHB ergenlik ve yetişkinlikte de devam edebilir. Ancak belirtiler yaşa göre farklılık gösterebilir.
Kahramanmaraş’ta DEHB, bireylerin yaşam kalitesini etkileyen ancak uygun tedavi ve destekle kontrol altına alınabilen bir rahatsızlıktır. Aileler, eğitmenler ve toplum olarak farkındalık oluşturmak, DEHB ile yaşayan bireylerin yaşamını kolaylaştırmak için önemlidir. Destek ve tedavi imkanlarıyla bu sorunun önüne geçmek mümkün.